Geothermie als aanjager van de energietransitie
Klimaatverandering wordt steeds zichtbaarder. Het afgelopen half jaar zijn 3 IPCC rapporten verschenen waarin de effecten van klimaatverandering staan beschreven, en wat er kunnen doen om dit te voorkomen. Hierbij is de belangrijkste les dat we moeten omschakelen van fossiele energie (olie, gas en steenkool) naar duurzame bronnen (zoals zon, wind en geothermie). En hoe sneller we dat doen, hoe kleiner de impact van klimaatverandering.
Wij zien in geothermie een belangrijke bron om de gebouwde omgeving van duurzame energie te voorzien. Geothermie (of aardwarmte) is het gebruik dat van nature onder onze voeten voorkomt om warmte of elektriciteit op te wekken. Hierbij wordt warm water uit de ondergrond omhoog gehaald: op 3 km diepte is het zo’n 100 °C en op 6 km diepte zelfs 180 – 200 °C. Deze warmte kan gebruikt worden om gebouwen te verwarmen en (vanaf 130) om elektriciteit op te wekken.
Een schematische visualisatie van geothermie
Nadat de warmte hiervoor gebruikt is wordt het water weer in de ondergrond terug gestopt, op dezelfde als het omhoog is gehaald. Omdat het gesteente doorlaatbaar is, stroomt dit afgekoelde water weer terug naar de oorspronkelijke plek. Intussen warmt het op door het warme gesteente waar het doorheen stroomt, zodat het weer opgepompt kan worden om weer duurzame energie te produceren. Geothermie is zo dus een gesloten systeem.
Om de duurzame impact van geothermie zo groot mogelijk te maken, willen we het op regionale schaal in gaat zetten. Dit houdt in dat we in de regio Gooi en Eemland 12 geothermiecentrales willen ontwikkelen. Elke centrale heeft 5 sets van putten die warm water rondpompen (deze twee putten samen worden ook wel een doublet genoemd). 3 van deze doubletten gaan warm water winnen van 3 km diepte, 2 winnen warmte van 6 km diepte. Op deze manier kan één centrale genoeg warmte produceren voor 24.000 huishoudens. Met de 12 centrales kunnen we dus genoeg warmte leveren voor 288.000 huishoudens en bedrijven in de regio, het overgrote deel van de dorpen en steden in de regio. Daar komt nog bij dat we ook elektriciteit kunnen produceren voor deze bewoners
Een conceptontwerp van ons project in de regio’s Eemland en Gooi en Vechtstreek. Met G zijn mogelijke locaties van geothermie aangegeven (deze locaties moeten nog in overleg definitief bepaald worden), de oranje lijn geeft de hoofdroute van het warmtenet aan en toont welke steden en dorpen aangesloten kunnen worden op het warmtenet.
Om de warmte van de centrales naar de woningen te krijgen wordt een warmtenet aangelegd. Dit bestaat uit 2 buizen die onder de straat worden gelegd. Door de ene buis stroomt warm water uit de centrale naar de afnemers (woningen of bedrijven) toe. Hier wordt de warmte overgedragen aan de bestaande verwarming. De aansluiting op dit warmtenet komt in de plaats van de huidige gasketel. Zo zijn er geen grote aanpassingen nodig in de woning om duurzaam te kunnen verwarmen. Als de warmte aan de woning is afgegeven stroomt het afgekoelde water door de tweede buis terug naar de centrale, waar het weer wordt verwarmd door geothermie. Ook het warmtenet is dus een gesloten systeem.
Op dit moment zijn we druk op zoek naar een locatie om de eerste centrale te ontwikkelen. Deze centrale willen we in een oksel van knooppunt Eemnes ontwikkelen, zodat we Eemnes, Baarn en Hilversum als eerste kunnen aansluiten op duurzame aardwarmte. Hiervoor zijn echter vergunningen nodig en vragen wij subsidie aan bij het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Als dit allemaal voorspoedig verloopt, willen we eind 2023 of begin 2024 starten met het boren van de eerste aardwarmteput. Dat betekent dat eind 2024 de eerste warmte geleverd kan worden aan de aangesloten bedrijven en bewoners. Tegelijkertijd worden de overige putten geboord, zodat de eerste centrale in 2027 klaar is. In een parallel traject willen we de andere geothermiecentrales ontwikkelen. In 2035 verwachten we alle geothermiecentrales in de omgeving afgerond te hebben en een belangrijke bijdrage te leveren aan de verduurzaming van de regio.
* Regio Eemland (provincie Utrecht) bestaat uit de gemeenten Eemnes, Baarn, Soest, Amersfoort, Leusden, Bunschoten/ Spakenburg en Woudenberg en is verenigd in een Regionale Energie Strategie (RES). Gezamenlijk hebben deze gemeenten de opdracht gekregen het energiegebruik te verduurzamen.